Ook beloningsgerichte training moet weloverwogen zijn en juist gedoseerd. In dit artikel leer je de potentiële negatieve bijwerkingen herkennen en ingrijpen wanneer nodig.
De meesten onder ons zijn al vertrouwd met de negatieve bijwerkingen van training gebaseerd op slipkettingen, elektrische shocks en intimidatie.
De hond kan angstiger worden: plots schrikt de hond van alle soorten geluiden in het huis of hij verstopt zich als er bezoek komt. Er kunnen nieuwe angsten ontstaan en bestaande worden erger of slaan om in agressie.
Daarnaast kan een moeilijke hond agressiever worden door deze vorm van training en zich tegen zijn baas keren.
In elk geval wekt al dat straffen veel frustratie op bij de hond en ook bij de eigenaar, wat de relatie niet ten goede komt.
Bij Hondenmanieren streven we gelukkige honden na met gelukkige baasjes. Dat wil zeggen dat intimiderende vormen van training volledig geschrapt zijn uit het arsenaal. In dit artikel wil ik echter duidelijk maken dat ik ook met beloningsgerichte training niet onbezonnen omga. Alle interventies worden weloverwogen. Elke hond is anders en reageert anders.
Elke vorm van training wordt gebruikt om de hond iets te laten doen, wat hij normaal gezien niet zou doen. Er is dus steeds sprake van een vorm van manipulatie. Elke hond (en ook mens) is het gelukkigst als hij gewoon zichzelf mag zijn. We moeten training dus enkel gebruiken wanneer het bijdraagt tot het welzijn van de hond of van de mensen waarmee hij in contact komt.
Elke hond (en ook mens) is het gelukkigst als hij gewoon zichzelf mag zijn.
Soms is dit een evenwichtsoefening als de baasjes bijvoorbeeld iets verlangen van de hond wat hij niet aankan. Je kunt er dan voor kiezen om harder te trainen, strenger te zijn, ... om toch te bekomen wat je als baas wil OF je kunt de situatie veranderen zodat jullie beide er vrede mee vinden. Dit laatste houdt ook rekening met het welzijn van de hond.
Even een voorbeeldje: Rex is een jachthond en heeft sterke instincten. Hij woont samen met zijn baasjes in rustig dorpje. De baasjes houden van de natuur en kiezen dan ook steeds om met Rex te gaan wandelen in het bos, niet zo ver af. De eigenaars klagen dat Rex niet los kan gelaten worden, omdat hij niet luistert en afgeleid is. Hem aan de leiband houden is ook geen optie want dan sleurt hij hun arm eruit, hangt hij zichzelf op en piept hij voortdurend. We zouden er kunnen voor kiezen om meermaals per dag met Rex te trainen zodat hij beter leert komen op commando of met beloningen hem lokken om naast te wandelen. Gezien de omstandigheden zou dit gaan om maanden zeer intensieve training waarbij de hond steeds zijn instincten in bedwang moet houden en op de toppen van zijn tenen loopt. Ook voor de eigenaars is het frustrerend want vaak loopt het fout en de hond blijft zo lawaaierig (door de frustratie). In dit geval zou een andere oplossing meer respect hebben voor de eigenheid van de hond en zijn welzijn, namelijk met Rex wandelen in de dorpskern waar hij op de stoep loopt, met veel minder geuren van prooi. Voor zowel de hond als de eigenaar is dit simpeler, minder frustrerend en natuurlijker. De hond is in deze omstandigheden in staat om te luisteren, is kalmer en meer ontspannen.
Dan hoor ik eigenaars vaak zeggen, maar hij houdt zou van wandelen in het bos. Hij piept en springt al, als ik nog maar zijn halsband vastneem. Maar is dit zo? Houdt hij van deze activiteit of is hij er aan verslaafd en verliest hij zichzelf?
We kunnen dit naar allerlei activiteiten vertalen zoals balletjes smijten met de ballenwerper, deelnemen aan agillity, trainen in de hondenschool, ...
Ik zeg zeker niet dat deze activiteiten voor ELKE hond slecht zijn, maar voor sommigen is het te veel van het goede.
Ze lijden onder het feit dat ze zichzelf helemaal verliezen in de activiteit.
Ze kennen geen grenzen meer en zijn overmatig opgewonden. Er zijn bijvoorbeeld honden die blijven achter het balletje lopen tot ze door hun poten zakken van vermoeidheid. Loopt hij dan om het balletje omdat hij het leuk vindt? Of omdat hij niet anders kan?
Wat ik vaak merk is dat wanneer deze obsessieve activiteiten uit het dagboek van de hond worden geschrapt, de hond kalmer is, gelukkiger en vrijer.
De baasjes merken ook steeds een positieve verandering.
Eerst, zoals met elke verslaving, wordt het gedrag erger, hij zal gefrustreerder lopen en steeds om de activiteit vragen, maar eens je daar door heen bent zie je de hond zo openbloeien!
Sommige honden kunnen ook in beloningsgerichte training volledig zichzelf verliezen. Ze doen ALLES voor de snoepjes en weten van geen opgeven. Ook na de training en voor de training zijn ze erg onrustig en vinden moeilijk rust. Voor hen brengt de training hun welzijn in gevaar.
Een bijzonder geval is Clickertraining. Het is een super effectieve, precieze, creatieve manier van trainen die erg verslavend werkt. Heb je een hond die zeer loom is en moeilijk te motiveren dan is dit ideaal, maar bij werk-ijverige honden is het vaak te veel van het goede. Ze gaan in overdrive en verliezen controle en zijn ook in het dagdagelijkse leven gefrustreerder en wilder.
Ik gebruik in de praktijk zelden clickertraining, maar in specifieke situaties is dit nog steeds de beste optie. Ik leer er graag een angstige hond een specifieke drempel mee overwinnen. Bijvoorbeeld een hond die de trap niet af durft, schrik heeft van de keukenvloer, ... Dit gaat dan om een zeer specifieke training van korte duur. Zoals eerder besproken moet je steeds naar het totaalplaatje kijken en het effect dat het heeft op de hond. Met mate en de juiste dosering kan Clickertraining zeer nuttig zijn. Het blijft dan ook een element in mijn toolbox van de hondentraining.
Uiteraard kan training ook bijdragen tot het welzijn van de hond, zelfs al is het obsessief. Bijvoorbeeld honden die bang zijn van andere honden. Als we niets doen, blijft de hond telkens door een hel gaan als hij een andere hond passeert. Als we hem daarentegen trainen om te kijken op commando dan wordt die hond ineens iets positiefs, namelijk een voorspeller van snoep. Om dit te bereiken moeten we wel zeer intensief trainen zodat de hond, als hij het commando hoort, in een reflex kijkt. Het is niet langer een bewuste keuze. In dit specifieke geval is het trainen beter voor zijn welzijn, dan de blijvende angstreactie en kunnen we dat intensief trainen rechtvaardigen.
Telkens stel ik het welzijn van de hond centraal, samen met de leefbaarheid voor de baasjes. We moeten een manier vinden waarop we aangenaam kunnen samenleven, waarbij iedereen aan zijn trekken komt. Daarvoor ga ik uitgebreid in gesprek, observeer ik nauwkeurig en denk ik ook na afspraken nog lang na. Want de perfecte middenweg vind je niet steeds onmiddellijk.
Trainen voor het plezier kan met honden die een kalme aard hebben, maar bij veel wilde of ijverige honden kan dit een omgekeerd effect hebben.
Tekens dat uw hond mogelijks negatieve gevolgen heeft van de training:
Hij is voor de training zeer opgewonden
Na de training duur het lang voor hij kalmeert
Trainen gaat gepaard met veel gepiep, gejank, toertjes draaien, ...
Trainen is frustrerend voor jou, je bent niet ontspannen
De hond bijt als maar harder in je vingers bij het aannemen van snoep
De hond wordt doorheen de tijd als maar onrustiger en gefrustreerder
De hond vraagt steeds naar meer training, hij is er aan verslaafd
...
Samenvattend kunnen we zeggen dat we training best gebruiken met mate en in de situaties waar het nodig is. Trainen voor het plezier kan met honden die een kalme aard hebben, maar bij veel wilde of ijverige honden kan dit een omgekeerd effect hebben. Kijk steeds naar je hond en stel je volgende vragen: Is hij kalm? Is hij gelukkig? Doet hij dit omdat hij het graag doet of is hij verslaafd? Is er een simpelere optie om te bereiken wat ik wil? Werkt wat ik doe en heeft het het gewenste effect? Op basis daarvan kunnen we nagaan of we juist handelen en of de training geschikt is voor uw hond!