Voeding bepaalt zo veel van de gezondheid van je hond. Je geeft het elke dag. Het kan telkens een steentje bijdragen tot een langer leven of net het omgekeerde, leiden naar ziekte, pijn en hoge dierenarts kosten. Daarom raden dierenartsen, gedragstherapeuten, trainers en kwekers aan om te investeren in gezonde voeding. Maar wat is dat nu juist?
Er is zo veel informatie en mis-informatie dat je als baasje door het bos de bomen niet meer ziet. Dit artikel is een reflectie van mijn eigen zoektocht. Ik verdiepte mij in de voedingsliteratuur om mijn eigen gezondheid en die van mijn hond Moes te verbeteren. We hadden beiden al een gevecht gestreden met onze gezondheid, dit bracht een sterke motivatie naar boven om wetenschappelijk onderzoek tot in de diepte uit te spitten en enkele cursussen te volgen. Deze jarenlange studie giet ik hier voor jullie in een overzicht voor 'de gemiddelde, gezonde hond'. Dat sluit natuulijk niet uit dat er honden zijn met bepaalde aandoeningen (zoals nier-, of leverfalen) die andere vereisten hebben qua voeding, luister daarvoor steeds naar het advies van uw dierenarts.
Types hondenvoer
Brokken
Brokken zijn er in alle geuren en kleuren. Als je door de gangen in de dierenwinkel wandelt ziet alles er goed uit. De ene is goed voor het immuunsysteem, de andere is speciaal gemaakt voor jouw ras, nog een andere heeft een speciale formule die de tanden beschermt. Welke moet je nu kiezen? Je weet het niet meer. Dat komt omdat je je baseert op de voorkant van de verpakking. Dit is het reclame bord. Hier worden enkel een aantal troeven in de verf gezet. Wil je echter de waarheid en het volledige plaatje, dan dien je naar de kleine lettertjes te kijken op de achter- of zijkant: De samenstelling en Analyse.
Een paar algemene regels om de samenstelling te beoordelen:
Een makkelijk trucje is volgende regel: Kan je de ingredienten in je verbeelding op een bord zien liggen? Dat wil zeggen: is het zo specifiek dat je jou er iets bij kan voorstellen? vb. kip is beter dan dierlijke bijproducten. Koudgeperste koolzaadolie is beter dan plantaardige olie. Hoe specifieker benoemd, hoe meer zorg de fabrikant heeft gestoken in de selectie van zijn ingredienten.
Ten tweede is het ook een indicator van hoe sterk een voedingsmiddel bewerkt is. Gehydroliseerde dierlijke eiwitten zien we niet meer op ons bord liggen. Dat is een sterk bewerkt ingredient. Soms doen ze deze bewerking om voeding voor allergische honden te maken en dan is dit ook begrijpelijk, maar voor de gemiddelde hond is natuurlijke voeding rijker en gezonder.
Zoals bij alle regels zijn er uitzonderingen. Er zijn uiteraard een deel supplementen die je je niet kunt voorstellen, die wel gezond zijn, zoals fosfo-oligosacharides, maar als bijna de volledige verpakking chinees is voor je, dan dien je je vragen te stellen.
De ingredienten staan van grootste naar kleinste aandeel vermeld. Het grootste aandeel dient vlees of vis te zijn. Let echter op voor valsspelers. Soms staat vlees als eerste ingredient, maar komen verder in de lijst drie vormen van bijvoorbeeld mais voor: mais, maisgluten, maismeel. Als je die drie zou optellen zou mais waarschijnlijk het eerste en grootste ingredient zijn. Gezien dat geen goede reclame is (veel koolhydraten is ongezond voor honden, het veroorzaakt tandplak, diabetes en zwaarlijvigheid), splitst de fabrikant de benaming in drie delen. Als je dus iets meermaals onder een andere naam vermeld ziet staan, dan is er iets niet pluis. Zoals je merkt is verpakkingen lezen een studie op zich. Daarom heb ik voor jullie mijn favoriete merken opgelijst. Er zullen gegarandeerd nog pareltjes op de markt zijn waarvan ik nog niet op de hoogte ben, maar ik probeer zo goed mogelijk up-to-date te blijven. De prijsklasse varieert enorm dus maak zelf de afweging wat je kan/wil besteden. Ik raad aan te varieren want elke brok heeft zijn voor- en nadelen. De perfectie bestaat niet.
Mijn favoriete brokken op volgorde:
Ziwi-peak
Eden
O'Canis (kan bij sommige honden met voedingsintoleranties)
Grandorf
Belangrijk om te weten is dat voor brokken de bewaring uiterst belangrijk is. Bewaar ze in de originele verpakking. Deze mag je dan nog eens aflsuiten met een speld en/of in een ton steken maar giet de brokken niet uit. Blootstelling aan de lucht dient zo veel mogelijk vermeden te worden. Anders worden de vetten ranzig, wat nefaste gevolgen heeft voor de gezondheid en bijdraagt tot de ontwikkeling van kanker. Bovendien kunnen ze besmet geraken met maden en mijten die bijdragen tot jeuk en allergieen. Na opening bewaren brokken niet lang. Bij voorkeur gebruik je brokken op binnen de maand.
Je berekent dus best hoe groot je de verpakkingen mag kopen: vemenigvuldig zijn dagelijkse portie met het respectievelijke aantal dagen. De meeste baasjes kopen grote verpakkingen om geld te besparen wat zeer verstandig lijkt op op eerste zicht, maar voor de gezonheid is het dus minder voordelig.
Natvoer
De regels van het lezen van verpakkingen die vermeld staan onder 'brokken' zijn uiteraard ook hier van toepassing. Het voordeel van natvoer is dat het een meer gevuld gevoel geeft dan brokken, het is lekkerder, je kan meer en sneller varieren, heeft meestal een groter vlees-aandeel, het bevat meer vocht, is doorgaans minder bewerkt en het is onnodig bewaarmiddelen toe te voegen wegens het blik. Let op dat het gaat om BPA-vrije verpakkingen, BPA zou de hormonen van jouw dier in de war kunnen sturen.
Natvoer heeft een slechte reputatie: het zou slecht zijn voor de tanden en het zou diarree veroorzaken.
Als je natvoer combineert met een dagelijks kauwbeentje is er echter geen probleem voor de tanden. Bovendien kan het zelfs beter zijn dan brokken, gezien het doorgaans minder koolhydraten bevat die aan de tanden blijven plakken. Bij brokken zie je vaak een 'koek' die achter de kiezen blijft kleven, deze dient weggepoetst te worden. Bij natvoer heb je deze 'koek' niet.
Wat diarree betreft zit er een grond van waarheid in. Als je voor goedkopere merken kiest of merken met veel bouillon is dit doorgaans laxerend. Er bestaan echter topmerken die geen bouillon gebruiken en zelfs lichter verteerbaar zijn dan brokken. Als je dus het juiste merk kiest dan zal het natvoer helemaal geen diarree veroorzaken.
Mijn favoriete natvoer merken:
Herrmanns
Meat-Love/Fleisheslust
Ziwipeak
Ritzenberger
Fresco
Terra Canis
Diepvries vers vlees
Dé voeding voor allergische honden. Omdat de eiwitten niet verhit zijn veroorzaken ze veel minder vaak allergisch reacties. Bovendien ontstaan er bij verhitting kankerverwekkende stoffen (heterocyclische amines), dit wordt hier dus vermeden. Er zijn echter ook nadelen: Niet elke hond kan om met rauw voedsel. De overgang is vaak moeizaam en gaat gepaard met diarree. Het neemt veel plaats in de vriezer en je dient steeds een plan te hebben als je op reis gaat. Er is in zekere mate een risico op besmetting bij rauw vlees. Ontdooi steeds in de frigo, niet op kamertemperatuur. Je dient de voerbak en alles dat in contact komt met het voer uiterst hygienisch te houden en je handen voor en na goed te wassen. Als je een goed merk kiest wordt er echter voldoende gecontroleerd op besmettingen. Nog een nadeel is dat deze voeding doorgaans weinig groenten en fruit bevat, wat constipatie en brandend maagzuur kan veroorzaken. Dit is echter makkelijk op te lossen door zelf verse groenten toe te voegen zoals verder in deze gids vermeld.
Goede merken vers vlees:
Carnivoer, Bandit, Carnibest, Alroda, Tammenga, Raw4dogs, Back2thewild, Gowill, Darf, Runner
Verse voeding bijvoeren
Vers is altijd beter dan voorverpakt. Het heeft een rijker aanbod aan gezondheidsstofjes die nog niet 'vervlogen' zijn. De juiste producten toevoegen aan de dagelijkse maatlijd kan een enorm voordeel zijn voor een langer leven, een betere eetlust, een gezond immuunsysteem en in de strijd tegen veroudering en kanker. Voor wie brokken geeft heeft verse voeding nog een extra voordeel, het voegt namelijk vocht en volume toe aan de maaltijd. Dit is beter voor de spijsvertering en stimuleert een verzadigd gevoel.
Groenten
Groenten moeten steeds volledig gaar gevoerd worden om maximaal gezondheidsvoordeel te bieden. Bij rauwe groenten neemt de hond onvoldoende voedingsstoffen op. Voor sommigen liggen rauwe groenten op de maag. Je ziet dan ook vaak onverteerde stukjes in de stoelgang.
Je kan groenten dus best koken of stomen. Persoonlijk bespaar ik mezelf graag werk door diepvriesgroente in een potje in de microgolf te stomen. Voeg een bodempje water toe en stoom gedurende enkele minuten. Hoe weet je dat de groenten klaar zijn? Een gouden regel hiebij is beter wat te gaar dan niet gaar genoeg. Je dient de groente makkelijk te kunnen pletten met een vork. Eens gekoeld en geplet kan je ze toevoegen aan zijn maaltijd.
Varieer gerust in de groenten die je geeft. Hoe meer variatie een hond (of mens) eet, hoe meer hij kan genieten van de unieke troeven van elk product. Een voedingsmiddel is meer dan de som van vitamines, mineralen, eiwitten, koolhydraten en vetten. Er zitten in groenten veel stofjes die niet in tabellen vermeld worden. Uit wetenschappelijk onderzoek is bijvoorbeeld al vaak gebleken dat het nemen van een vitamine supplement niet hetzelfde gezondheidsvoordeel biedt als het eten van een voedingsmiddel dat deze vitamine bevat. Een goede tip is om te kijken naar de kleuren van de groenten en fruit. Streef ernaar om de volledige 'regenboog' te voeren aan kleuren.
Niet elke groente die goed is voor ons is ook goed voor onze viervoeter. De meesten van ons weten ondertussen wel dat chocolade giftig is voor honden, maar beseffen niet dat er nog een uitgebreider lijstje bestaat.
Voor wie goed Engels leest: volgende site heeft een uitgebreide database waar je elke product kunt opzoeken voor je het geeft aan je hond. Het is gemaakt door dierenartsen en dus een betrouwbare bron.
Hoeveel groente mag je geven?
Iedere hond heeft ergens een grens, als deze hoeveelheid overschreden wordt krijgt hij last van zijn darmen, zit er onverteerd voedsel in de stoelgang, neemt de eetlust af of net erg toe omdat hij zijn voeding niet goed meer opneemt, ... Dit is dus niet langer gezond. Het is aan ons om deze grens bij onze hond vast te stellen en te respecteren. Ik raad aan om klein te beginnen en heel geleidelijk op te bouwen. Zo kan je hond wennen aan het verteren van groente en kunnen we voorzichtig deze grens ontdekken, zonder te veel klachten te veroorzaken. In principe mag je even veel groente geven als dat je hond vlees of brokken eet, maar kijk naar je hond. Regels zijn er om aangepast te worden aan jouw individuele viervoeter.
Mijn favoriete groente voor honden
Pompoen: Bindt de stoelgang, voorkomt anaalklier problemen, bevordert de darmflora, de makkelijkst verteerbare groente voor honden, verzadigd gevoel, veel beta-caroteen (goed voor ogen, vacht en huid), versterkt het imuunsysteem, goed voor hart en vaten, anti-oxidanten remmen ontsteking en verminderen de kans op kanker.
Broccoli en bloemkool: versterkt het imuunsysteem, goed voor hart en vaten, zeer weinig calorieen, de aanwezige anti-oxidanten remmen ontstekingen en verminderen de kans op kanker. Beiden bevatten sulfarofaan (Broccoli meer dan bloemkool), een unieke anti-oxidant gekend voor zijn anti-kanker en levensverlengende eigenschappen.
Andere veilige variaties: erwten, boontjes, courgette, komkommer, kool, rode biet, wortelen, ...
Fruit
Fruit bevat veel anti-oxidanten, vezels en vormt een goede aanvulling op wat groenten te bieden hebben. In vergelijking zijn ze moeilijker te verteren en werken ze meer laxerend. Let op met steeltjes en pitjes, deze zijn toxisch voor je hond. In tegenstelling tot groente wordt fruit wel rauw gegeven.
Hoeveel fruit mag je geven?
Een algemene regel is dat fruit ongeveer 10% van het honden-dieet mag uitmaken. Een indicatie qua volume: voor een kleine hond een vierde van een banaan, voor grote een halve banaan. Meer is niet noodzakelijk slechter, let ook weer hier op wat je hond verdraagt.
Mijn favoriete fruit voor honden
Blauwe bessen: stimuleert het immuunsysteem, remt ontsteking, kanker en veroudering, helpt honden-dementie voorkomen, goed voor hart en vaten, vermindert bloedsuikerpieken na een koolhydraat-rijke maaltijd en vermindert zo de kans op diabetes en zwaarlijvigheid.
Mango: voer zonder schil of pit, stimuleert het immuunsysteen, geeft een verzadigd gevoel, stabiliseert bloedsuiker, remt kankergroei en ontsteking, gezond voor hart en vaten, rijk aan enzymes voor een geode spijsvertering, goed voor de ogen, huid en vacht.
Ander veilig fruit: Meloen, appel, banaan, peer, ...
Let op: verwijder bij alle fruit steeltjes en pitten!
Vlees en vis
Dit is het meest dankbare om jouw hond bij te voeren, want ze zijn er verzot op! Honden zijn carnivoren en dat is er aan te merken. Vooral voor wie brokken geeft kent verse dierlijke producten toevoegen veel voordelen. De meeste brokken bevatten namelijk veel koolhydraten in verhouding tot vlees. Zo kan de voeding wat meer in evenwicht gebracht worden.
Hoeveel vlees of vis mag je geven?
Als je te grote porties toevoegt, trek je de calcium-fosfor verhouding uit evenwicht. Dit is vooral gevaarlijk voor nog groeiende pups. Bij hen is de benodigde calcium om niet te snel of te traag te groeien nauwkeurig berekend. Je kan dus best enkel wat kleine proevertjes geven tot je hond zeker volgroeid is. Als je later graag meer vlees voert aan je hond kan je uitkijken naar een gezond calcium supplemt zoals eierschaal poeder. Daar zal op staan hoeveel je dient toe te voegen per hoeveelheid vlees.
Vlees en vis zijn rijk aan calorieen, als je vlees bij geeft dien je dus minder van zijn gewoonlijke maaltijd te geven. Je kan zijn gewicht in de gaten houden en je portie naargelang aanpassen of voor mensen die graag nauwkeurig te werk gaan, kan je de calorieen berekenen van zowel zijn dagelijkse portie voeding als de portie vlees die je wil voeren en berekenen hoe veel je dient te minderen met zijn voer. Hoeveel calorieen zijn brokken, natvoer of vers vlees bevatten staat normaal steeds op de verpakking.
Behalve de hoeveelheid calorieen staat er geen limiet op de hoeveelheid vlees of vis die je geeft. Je kunt namelijk ook volledig vers voor jouw hond koken, maar dan dien je bij jouw dierenarts te informeren naar een goed supplement om tekorten te voorkomen. Combineer steeds met groenten (geef minimaal 100g groente per 400g vlees, maximaal even veel groente als vlees) om darmproblemen en tekorten te voorkomen.
Mijn favoriete vlees of vis voor honden:
Orgaanvlees: Hartjes bevatten veel b-vitamines, l-carnitine en eiwitten en ze bevatten weinig vet. Ze bieden letterlijk veel voordelen voor het hart van je hond. Te veel hartvlees kan laxerend werken. Lever bevat veel vitamine A, wat goed is voor huid, haar en ogen. Te veel vitamine A is echter toxisch. Je mag dus niet te veel lever voeren: 10g voor kleine honden, 30g voor grote honden.
Vis: Bevat veel vitamine D, goed voor het immuunsysteen, de botten en huid van je hond. Te veel is echter ook niet goed. Ik raad aan om 1 à 2 keer per week vis te voeren aan je hond. Vette vis bevat bovendien gezonde omega 3, goed voor hart en vaten en de ouder wordende gewrichten. Helaas is er ook een nadeel aan dit vet. Zware metalen worden opgeslagen in het vet van de vis. Voedt daarom bij voorkeur kleine vette visjes aan je hond zoals sprotjes en sardientjes. Deze staan lager in de voedselketen en hebben daarom minder opstapeling van zware metalen.
Gevaarlijk voor je hond
De volledige look famillie (look, ui, prei, bieslook, ...)
Steeltjes en pitjes van fruit en groente
De schil van avocado
Druiven en rozijnen
De meeste noten (pinda is geen noot en mag in beperkte mate)
Xylitol (zoetstof in veel bewerkte producten voor mensen)
Chocolade
Rauw varkensvlees, rauwe vis
Te vermijden voor je hond
Mais: Dit is vaak een groot aandeel in brokken en snoep. Volgens onderzoek blijkt dat als een hond grote hoeveelheden mais eet, dit de aanmaak van serotonine in de hersenen verstoort, waardoor de kans op aggressie en angst verhoogt.
Zuivel (melk, kaas en yoghurt), geitenmelk en geitenyoghurt zijn beter
Zout
Te vette voeding
Sterk gekruid voedsel
Gist (dus ook brood)
Koffie
Voeding veranderen: geleidelijk of abrupt?
Ik raad hondenbaasjes aan om veel te wisselen qua smaak en merk van voeding. Een veel gestelde vraag is of je de nieuwe voeding best eerst mengt met de oude voeding, of is het beter om onmiddellijk van de ene op de andere dag over te schakelen? Dit hangt af van je hond en wat hij (en zijn darmen) gewend zijn. Heeft jouw hond een heel gevoelige spijsvertering dan kan je beter geleidelijk overschakelen door te mengen en steeds een groter aandeel van de nieuwe voeding te geven. Dit doe je ook best als je hond reeds maanden of zelfs jaren op de zelfde voeding staat. De shock zou te groot zijn en leiden tot missellijkheid of diarree. Eens jouw hond gewoon raakt aan wisselende voeding dan zullen zijn darmen sterker worden en zullen overschakelingen minder klachten geven. Door te varieren wordt de darmflora rijker en zal jouw hond beter in staat zijn om een een rijk pallet aan voeding te verteren. Het maakt hem ook minder vatbaar voor ziektes.
Heeft jouw hond steeds klachten tijdens de overschakeling? Dan kan je hem best ondersteunen met een probiotica supplement en/of een beetje gekookte pompoen bij de voeding.
Wil je graag extra informatie of mijn advies voor jouw specifieke hond? Stel dan gerust de vraag tijdens een privéles of boek een voedingsconsult.
Bronnen:
Dit artikel bevat een aantal gesponsorde links met producten die ik aanraad. Ik krijg een kleine commissie als deze producten worden aangekocht. Ik koos deze artikelen met zorg uit voor jullie.